Makaleler 2
Ruhlarla Konuşanlar- Transbaykalya
Doğu Sibirya'da ataların ruhlarıyla iletişim giderek yaygınlaşıyor, hatta sıradanlaşıyor. Özellikle Buryat ve Evenki gibi büyük yerleşim yerlerinin hemen hepsinde şamanlar bulunmaktadır.
"Sadece Buryat veya Evenki yerleşimlerinden bahsetmiyoruz, aynı zamanda Rusların ağırlıklı olarak yaşadığı Çita civarındaki köylerden de bahsediyoruz," diyor Felsefe Doktoru ve din bilgini Artem Jukov ve atalar dünyasıyla iletişimin "aracıları" olan şamanların dini örgütlerinin hem Çita'da hem de örneğin Aginsky Buryat Okrugu topraklarında bulunduğunu ekliyor.
"Transbaikalia'da birçok şaman var," diyor dini örgüt "Khun Shubuun" ("Kuğu") başkanı Nima Borokshonov, Zhukov'la. "Öğretmenim, öğretmeninin ona her ailede, her evde bir şamanın yaşadığı zamanlardan bahsettiğini söyledi. Bu, ataların ruhlarının torunlarını korumak için dünyamızdaki çocukları ve torunları için koruyucular atadığı karanlık bir zamandır."
Transbaykal bilim adamı, felsefe bilimleri adayı Aleksey Yankov'a göre, sadece Aginsky Buryat bölgesindeki Çelutay köyünde çeşitli şamanik uygulamalarla uğraşan düzinelerce insan yaşıyor.
Aynı zamanda Artem Jukov'a göre bölgede çok az şamanist var, yani sadece bu inancın kurallarına uyanlar var ve bunlar da çoğunlukla sadece şamanların kendileri. Transbaykallıların büyük çoğunluğu dinsel senkretizme bağlı kalıyor: Örneğin kendilerini Ortodoks olarak görüyorlar, Budizm veya şamanizm için kutsal yerlerin yakınındaki yollarda duruyorlar, oraya para bırakıyorlar ve ağaçlara kurdeleler bağlıyorlar. Transbaykallıların hastalık durumunda Budist lamalardan veya şamanlardan yardım istemeleri yaygın bir uygulamadır.
Neye inanıyorlar?
"Sekiz atam var (ruhlarıyla iletişim kuruyorum - TASS notu), bunlar uzak atalar - dokuzuncu nesle kadar. Şamanizm ritüeli sırasında transa girdiğimde, bu bir rüya gibi, bazı parçalı imgeler. Bazen hiçbir şey hatırlamıyorum," diyor Borokshonov. Bu sırada ritüele katılanlar şamanın garip bir sesle konuştuğunu duyarlar ve özel bir kişi, "tercüman", şamanın söylediklerini onlara açıklar. İnananlara göre bu anda atalardan birinin ruhu olan ongon, şamanın bedenine girer.
Yankov'un "Transbaikalia Ansiklopedisi"nde yazdığına göre, şamanlar ataların ruhlarının varlığına ek olarak, Evrenin göksel, dünyevi ve yeraltı olmak üzere üç dünyaya bölündüğüne ve bunların her birinin tanrılar ve ruhlarla dolu olduğuna inanırlar. Herhangi bir alanın, ister göl, ister orman, ister nehir, ister dağ olsun, kendine ait bir ruhu - sahibi, bir hayvanın ve bir insanın - ruhu vardır. Bütün ruhların başında ebedi mavi gökyüzü - Huhe Munhe Tengri - vardır; inananlar onun her şeyi gördüğüne ve her şeyi bildiğine inanırlar. Şamanlara göre insanlar ruhlara kurbanlar sunarak, dualarla onlara hitap ederek ve bazı kurallara uyarak onları etkileyebilirler.
"Elbette, yalnızca şamanların kendileri, sevdikleri ve akrabaları gerçek şamanistlerdir. Diğer insanlar, tüketiciler, aktif olarak yardım arayabilir, ancak belirli ihtiyaçlarla bağlantılı olarak, genellikle hastalıklar nedeniyle. Kural olarak, her şey iyileşmeyle sonuçlanır," diye açıkladı Zhukov.
Şaman nasıl olunur
Borokshonov, tüm şamanların özel testlerden geçtiğini söyledi: Genellikle teşhisi zor olan "şamanik hastalıklar", bayılmalar, kaderin darbeleri. "Başka birinin acısını anlayabilmek için, sizin de zorluklardan geçmeniz gerekir; inişler, çıkışlar, hastalıklar" diye ekliyor.
Borokşonov'un kendisi emekli bir polis memurudur. "Şamanik hastalık" belirtilerinin kendisinde 1990'ların sonlarında ortaya çıktığını söyledi: "1998'de bir gün, başım dönmeye başladı, düştüm ve ciddi şekilde hastalandım. Bana hala bir teşhis koymadılar." Daha sonra kardeşler de hastalandı ve akrabalar şamana gidip “ritüel gerçekleştirdiler.” İşte o zaman polisin "işaretlenmiş bir adam" olduğu ve "bunu kendi üzerine alması gerektiği" ortaya çıktı.
"Reddettim, istemedim. Sonra 2010'dan 2011'e kadar çok hastalandım, yoğun bakımda kaldım. Sonra bir arkadaşım geldi - Buryatia'dan bir şaman. Kaderden kaçamayacağımıza karar verdik," diye belirtti.
İnisiyasyon töreni açık havada yapılır. Bu amaçla özel olarak huş ağaçları hazırlanır ve bazen bir platform, bir bağlama direği (çarşaf) veya bir yurt kurulur. Ana karakterler yaşlı şaman ve ergindir.
"Ritüelin başında kendimi hasta hissettim, başım dönüyordu, her yerim ağrıyordu. Sonra, ağacın etrafında yürürken, sanki başıma balyozla vurulmuş gibi hissettim - bir yere düştüm. Transtan çıktığımda, 20 yaşında, güçlü, sağlıklı hissettim, sanki hiç hasta olmamışım gibi. Ve etrafımdaki akrabalar bana korkuyla baktılar - tüm bu zaman boyunca büyükannemin sesiyle konuştuğum ortaya çıktı, o güçlü bir şamandı. Bilincim o zaman altüst oldu," diye hatırlıyor Borokshonov.
Şamanlar, başkaları uğruna kendilerini esirgemeyeceklerine ve para peşinde koşmayacaklarına dair yemin ederler.
Ritüeller nasıl gerçekleştirilir?
Jukov'a göre şamanların yıllık ritüel takvimleri vardır ve bu takvim çok zengindir. Şubat ayında, ay takvimine göre yeni yılın gelmesiyle birlikte, inananların inanışına göre iyilik, mutluluk ve esenlik getiren bayram ritüelleri yapılır.
"Bölgenin efendilerine" adanan ritüeller de düzenleniyor. En yaygın olanlarından biri de her yıl Mayıs sonu veya Haziran başında Çita'daki Titovskaya Tepesi'nde düzenlenen kurban ritüelidir (tailagan). 2017 yılında 20'den fazla şaman katıldı.
Titovskaya Sopka, Çita yakınlarındaki en yüksek noktadır. Bu yer Ortodokslar tarafından saygı görüyor - burada Aziz Alexander Nevsky şapeli ve üzerinde bir ibadet haçı var ve Budistler tarafından - burada ritüellerini gerçekleştiriyorlar ve şamanlar tarafından, Airalzhan şehrinin koruyucusu Khatan Ezhy'nin tepede yaşadığına göre.
"17. yüzyılda bu topraklar bir veba salgınıyla vuruldu. İngoda Nehri kıyısına yerleşmiş olan Buryatlar ve sığırları yok oldu. İnsanlar yardım için yerel şaman Airalzhan Khatan Ezhy'ye yöneldi. Bu dağa geldi ve üç gün üç gece burada dua etti. Tanrılar, ruhu karşılığında vebayı durdurdu - şaman öldü. Ancak ölümünden önce, kendini bu dağın eteğine gömmeyi emretti," dedi dini örgüt "Khaan-Tengeri"nin baş şamanı Bair Tsyrendorzhiev.
Şamanlar, Ayralzhan Khatan Ezhy'i çağırarak ona hediyeler sunarlar, davul çalarlar ve dua ederek tanrıçaya seslenirler. Kendisine çay, votka, süt, kurabiye, şekerleme, tereyağı ve ayrıca kesilmiş bir koç karkasından oluşan hediyeler sunulur.
Şarlatanlarla nasıl mücadele edilir
Geri kalan zamanlarda ise şamanlar insanları kabul ederler. "Auranın, kişinin ruhsal durumunun, görünmez korumasının ihlali sonucu ortaya çıkan hastalıklarla gelirler. Bu hem nazarın hem de kişinin kendi günahlarının sonucudur," diye düşünüyor Borokshonov.
Ona göre, “şeytanların mesken tuttuğu” insanlar vardır. Şaman, bu tür “yerleşmelerin” psikolojik bozukluklara yol açtığından emindir. "Üstelik bu tür insanların sayısı da artıyor. Çünkü doğanın uyumunu daha sık bozmaya başladık" dedi.
Borokshonov, son yıllarda çok sayıda şarlatan ve sahte şamanın ortaya çıktığını söylüyor. Mesela bu tür insanlar, kendilerine yapılan hizmetlere tarife koyuyorlar ki, bu yapılmamalı. "Alıyorsan, sana verdikleri kadarını al. Tarife olmamalı. Bu doğru değil. Bir insan hasta ise, ona bir maç için bile olsa yardım etmelisin," diye emin.
Üstelik şaman, başkalarının talihsizliğinden çıkar sağlayanların, aldatmacanın kendilerine geri döneceğine inanır. "Kendi deneyimimden biliyorum ki, eğer bir kişi bana gelirse ve ben yanlış teşhis koyarsam veya yanlış bir şey yaparsam, çok sert bir şekilde cezalandırılırım - uykum kaçar, burada ve orada bir iğne batması hissederim," diye ekliyor Borokshonov. "Şaman olmak büyük bir sorumluluktur."
